Episòdi 3 : Leïla Périé, a la recèrca de la diversitat
Joen cercaira talentuosa, auréolée de la medalha deu CNRS entà las soas descobèrtas sus las cellulas socas, Leïla Périé qu'a hèit diversitat ua fòrça . Qu'ei en mesclant las disciplinas scientificas qui a obèrt ua via navèra en immunologia. Ua filosofia qui aplica tanben dens la soa vita de hemna.
Actualizat lo : 6 March 2025
Leïla Périé qu'ei ua puntura dens lo son maine . Installada despuish quauquas annadas suu campus de l'Estia a Bidart, que dirigeish a distància ua equipa d'un detzenat de cercaires de l'Institut Curie especializada en immuno-ematologia. Ua foncion de haut-reng on las hemnas, com era, que son enqüèra largament minoritàrias . « En biologia, qu'i a hèra doctorantas mes drin que'n hèn lo lor mestièr, qu'explica la scientifica . Qu'ei ua cordèra mau considerada . Quan se debuta, las pòstas ne son pas hèra plan pagats, n'i a pas securitat de l'emplec e hèra competicion. » Entà s'impausar, que cau estar perseveranta. Ua qualitat qui Leïla a desvolopada plan de d'òra. Suus bancs de l'escòla dejà, la soa dislexia que l'obliga a har mei d'esfòrç qui los sons camaradas. Qu'ei aquí tanben que hè peu purmèr còp l'experiéncia de la diferéncia.
Vista de l'estrangèr
Après un trajècte de « bon escolan », qu'obtien en 2006 un diplòma d'engenhaire en agronomia. Mes plan lèu, l'estudianta que bifurca . « Çò que m'agradava, qu'èra la recèrca, que volèvi tribalhar dens lo maine de la santat. » En 2009, que presenta ua tèsi suu virus deu Sida e que parteish puish aus País Bas on entamena las soas prumèras recèrcas suu foncionament de las cellulas de la sang, tèma qui vairà lo son subjècte de predileccion. Acerà, las condicions de tribalh que son de l'auta part de las costumas parisencas . « A 17h, lo bastiment dens lo quau tribalhavi qu'èra vueit . » Un mòde de vita qui facilita hèra l'equilibri enter vita personau e professionau e que la hemna joena planh de non pas retrobar en França. De retorn dens lo son país après un exili de 5 ans, que s'i escad lo concors deu CNRS e que pren lo cap d'ua unitat de recèrca on persegueish las soas experimentacions.
Deus subjèctes tipicament masculins
Passionada de matematicas, de fisica, d'informatica, que desvolòpa un apròchi pionèr en mesclant las diferentas disciplinas. Las soas descobèrtas suu foncionament de las cellulas socas que revolucionan las coneishenças en la matèria . A pas quitament 40 ans, la talentuosa cercaira qu'obtien la Medalha de bronze deu CNRS . Ua ascension fulguranta qui qualifica d'astruga. « Qu'èri au bon endret au bon moment », ce justifica, non shens modestia. A las soas debutas, l'ambient dens los laboratòris qu'ei benvolent . « Qu'èri ua de las raras hemnas, alavetz òm me chouchoutait. » Mes a mesura qu'escala los escalons, lo climat que's hè mei seriós . « A un certan nivèu de responsabilitats, ne s'ei pas mei entornejada que per òmis », ce deplora. Un microcòsme dens lo quau ditz aver mau a se sentir a la soa plaça. « Com hemna, que s'a tostemps l'impression de non pas har partida deu club. »
Mes la manca de diversitat n'ei pas lo sol travèrs d'aqueth entrar masculin. « los òmis qui aucupan los pòsts de direccion que son tanben los qui causeishen los tèmas de recèrca. E naturaument, que van cap tà tematicas qui'us concerneishen eths. » Installada uei a País Basco on a seguit lo son companh, la biologista que s'ei recentament lançada dens un subjècte d'estudi qui'u tien a còr : l'analisi deus cicles menstruaus. Ua incongruitat entà la màger part deus sons collègas masculins qui banalizan lo problèma. « Entà eths, n'ei pas quitament un subjècte . Ne saben pas çò qui aquò que representa entà las hemnas . »
La diversitat, motor de la recèrca
Dens las soas foncions de direccion, la responsabla d'equipa luta tanben cada dia contra los estereotipes sexistas. Los qui dèishan pensar qu'ua hemna deurà forçadament suspéner la soa carrièra entà neurir los sons mainatges, per exemple. « Quiò, qu'ei possible mes perqué aquò que deuré estar un problèma entà la hemna ? L'òmi tanben que pòt estar dens la medisha situacion e s'arrestar un temps entà s'aucupar deus sons mainatges », ce defen, en prenent entà exemple la societat britanica hèra mei avançada sus aqueras questions de mixitat. La diversitat deus trajèctes e deus espiars dens ua equipa qu'ei purmèr un atot aus sons uelhs . « Si totòm que vien deu medish motle, que pensa e que fonciona de la medisha faiçon, la recèrca que progrèssa mensh lèu . Ne cau sustot pas que las hemnas si autocensurent. »
La mescla, l'obertura aus autes qu'ei ua segonda natura en çò d'aqueth esperit insaciable . Dejà poliglòt, que s'ei metuda au basco 6 ans a entà compréner mélher la soa tèrra navèra d'adopcion e poder mei aisidament collaborar dab los sons vesins deu País Basco sud. La scientifica joena que's voleré ancorar a País Basco e ajudar, per las soas òbras e la soa reputacion, au desvolopament de la recèrca suu territòri.
Véder tots los episòdis de la websérie « 8 de març : aqueras hemnas qui copan lo plafon de veire »