Que presèrvi la qualitat deus cors d'aiga a l'entorn de la mea espleitacion
Qu'ètz agricultor e que desiratz diminuïr l'impacte de las vòstas practicas suus cors d'aiga e securizar l'abeverada deus vòstes animaus ? Seguitz lo noste guida practic entà vse lançar : conselhs tecnics, ajudas financèras, estructuras de supòrt, etc.
Actualizat lo : 22 November 2024
Perqué preservar la qualitat deus cors d'aiga ?
Au pastenc, l'abeverada deu bestiar que s'efectua plan sovent dirèctament aus arrius e arrius. Aquera practica que pòt totun aver divèrs impactes negatius sus l'environament e l'activitat agricòla.
Contaminacion deus cors d'aiga
Los animaus qui accedeishen liurament aus arrius que defècan e qu'urinan aus abòrds e dens l'aiga, principaument los bovins qui an tendéncia a demorar près deus punts d'aiga en estiu. La matèria organica e los elements nutritius presents dens las dejeccions animaus que s'ajustan ad aqueths contenguts dens los regets domestics, industriaus e agricòlas. Que contribuan a l'alteracion physico-quimica de las aigas e que favorizan la creishença excessiva d'algas e de plantas (eutrofizacion). D'auta part, los excrements qu'introduseishen organismes patogèns (bacterias, virus, campairòus, parasits) dens los cors d'aiga e que pòden atau portar prejudici a daubuns usatges : produccion d'aiga bevedera, practica de lésers aqüatics (banhada, pesca, canoa…). Shens accès dirècte, las dejeccions animaus que son mantienudas sus las zònas de pastura . Los organismes patogèns e la matèria organica que son atau mei aisidament destrusits o transformats abans la lor eventuau arribada pendent aiga.
Propagacion de malaudias dens los tropèths
L'abeverada deus animaus dirècte pendent aiga que favoriza la propagacion de patologias peus excrements : mammites, diarrèa virau bovina (BVD) e leptospirose, tuberculòsi, salmonellòsi…
Baisha de rendements
Los animaus que beven mensh quan l'aiga ei de maishanta qualitat, contaminada per excrements, algas o autas moleculas, çò que pòt condusir a ua baisha de la productivitat, sustot en neurissatge leitèr. En mei l'aiga de maishanta qualitat que pòt aver un reau impacte sus la qualitat de la lèit e donc sus la qualitat de la produccion, sustot en neurissatge leitèr.
Erosion de las ribas
Lo trepejament de las ribas e l'abséncia de ripisylve condusit a la fragilizacion de las ribas e a un risc d'ahonida en cas d'aigats. La susfàcia peishuda qu'ei alavetz amputada, e sus de granas parcèlas dab un cors d'aiga qui pateish aigats importants, aquera pèrta de terren que pòt representada ua susfàcia non negligibla cada annada .
Pèrta de biodiversitat
Lo trepejament que provòca la degradacion deu cors d'aiga, la disparicion deus abitats creats per la vegetacion e las rasics e permetent l'arcuelh de la fauna e l'alteracion de la qualitat physico-quimica. Dens daubuns cas, los cors petits d'aiga que son tant domatjats que los peishs o autes animaus aqüatics ne pòden pas mei circular. Los fertilizants e las matèrias organicas contenguts dens las aigas de riulejada ne son pas mei filtrats ni consumits per la vegetacion.
Quaus practicas méter en plaça entà protegir los cors d'aiga ?
L'amainatjament de barraduras e de punts d'abeverada
Limitar l'accès deus animaus pendent aiga que permet de protegir las ribas deu trepejament, de l'erosion, de las dejeccions deu bestiar e d'evitar la propagacion de malaudias entau tropèth.
Quan se vòu méter en défens las ribas, que cau amainatjar punts d'abeverada alternatius. E n'i a pas qu'ua solucion unica ! Abans de posicionar lo punt d'abeverada, que cau préner en compte mantun element : linear, topografia, estat de las ribas, vegetacion, nombre de bèstias a abeurar, tipe de produccion, etc., entà definir la solucion mei plan adaptada a la parcèla. Qu'ei possible de's har acompanhar per un tecnician d'ua estructura competenta entà estar segur de non pas har error.
- La devarada amainatjada, o devarada empeirada, permetent au bestiar de s'abeurar shens tornar dens l'arriu ;
- La pompa a morre, adaptada aus arrius possedint ribas hautas, que permet d'acaminar l'aiga a un abeurader qui acciona automaticament la pompa devath la pression deu morre ;
- Los bacs d'abeveradas : que permet d'acaminar l'aiga de l'arriu dens un bac d'ua capacitat enter 500 e 1000 litres segon la talha deu tropèth. Lo bac que deu estar dispausat a l'ombra, sus un espaci terrassat, e l'aiga que pòt estar acaminada segon lo debit deu cors d'aiga per gravetat, per marro idraulic, per ua pompa solara o religada au hialat electric.
L'amainatjament de traversadas de cors d'aiga
Qu'existeish diferents tipes d'amainatjament qui permeten de preservar las ribas e que lei cors d'aiga deu passatge deus animaus :
- Lo passatge a ga, qui consisteish a amainatjar un passatge estabilizat, sovent situat sus un aflorament de ròca mair, permetent atau au bestiar de traversar lo cors d'aiga e de s'abeurar ;
- La palanca : las palancas que demoran la solucion melhora de trespassatge deu bestiar e deus engenhs agricòlas entà preservar los cors d'aiga. Que son ideaus entaus cors d'aiga de petit e mejan gabarit ;
- La tora : punt de vista inondacion e respècte deu liure escorrement de l'aiga, las toras qu'aumentan lo risc d'embacle . Que cau donc plan soscar ad aquera opcion, sustot sus cors d'aiga a hòrt debit. Mes si aquera opcion se tròba estar la mei adaptada, ne cau pas esitar a demandar ajuda d'un conselhèr tecnic, quitament de s'apressar deus tecnicians arrius de la CAPB entà obtiéner los lors avís e conselhs.
Compostar las pièlas de hems e installar ua que tenda de compostatge
Lo compostatge qu'ei un procediment biologic de valorizacion de la matèria organica qui's descompausa en duas fasas :
- La degradacion : bacterias aeròbias que descompausan matèria organica fresca a hauta temperatura . Que va estar lançada per l'efèit deu retourneur d'anda qui injècta aire au centre de la pièla.
- La maturacion : transformacion deu compost fresc, on campairòus sintetizas umus.
Los avantatges deu compostatge que son nombrós :
- Tornar l'azòte mensh bugadable gràcias a la transformacion de l'azòte uréique o amoniacau en azòte organic ;
- Assanir la matèria organica deus agents patogèns parasits e de las semenças adventícias, gràcias a la hòrta montada en temperatura ;
- Tornar lo hems mei lèu assimilable e mei plan despartit au sòu gràcias au brigalhatge e l'omogeneïzacion ;
- Har baishar lo volume deus hems de 40 a 50 %, çò qu'aumenta la valor fertilizanta deu compost ;
- Désodoriser lo hems ;
- Melhorar la degradacion deu hems dens lo sòu e atau la qualitat deu sòu, la soa estructura, la soa capacitat de retencion d'aiga e qu'aumenta la capacitat de fixacion deus elements nutritius, honts d'aliments entà las plantas.
Entà optimizar lo compostatge, la pausa d'ua que tenda géotextile qu'ei preconizada . Que protegeish la pièla deu só, deu vent, de las precipitacions, e atau que diminueish l'escorrement deus shucs de compost dens las ressorsas en aiga, e que favoriza los bons escambis gasós entà la fermentacion humique . La CUMA Agricompostqu'organiza comandas gropadas de que tenda e hèit de la prestacion de compostatge.
Contacte CUMA Agricompost : Nicolas Cachenaut - nicolas.cachenautcumafr - 06.86.67.32.48
La plantacion de ripisylves e de sègas
La ripisylve, qu'ei a díser los emboscaments qui bòrdan los cors d'aiga, que jòga multiples ròtles : regulacion de la temperatura e despollucion de l'aiga, proteccion de las ribas, e abitats entà de nombrosas espècias.
Plantar arbos e de las sègas sus las soas parcèlas en bordaduras de cors d'aiga que permeten d'espurar las aigas de riulejada, de ralentir los aigats, de portar isanhèr, e protegir e de portar biodiversitat.
Entertiéner las zònas umidas
Las zònas umidas que contribuan a la qualitat de la ressorsa en aiga de peu lor ròtle de filtre naturau e d'esponja, qui'us permet d'estocar l'aiga e de la restituïr en periòde sec. Que horneishen l'aiga e la productivitat primària necessària entà la subervita d'un nombre incalculable d'espècias de plantas e d'animaus.
Qui me pòt acompanhar dens lo men projècte ?
Entà mei d'informacion, un guida de la mesa en défens e de l'abeverada qu'ei estat creat per la Comunautat d'Aglomeracion País Basco.
Consultar lo guida de la mesa en défens e de l'abeverada
Que podetz egaument consultar aqueth guida sus l'optimizacion de l'usatge de l'aiga en ortalatge (PDF, 2,74 Mo).
Mantua estructura locau que'vs pòt acompanhar dens la realizacion deu vòste projècte.
- Federacion de pesca 64 : conselh e seguit tecnic entà la mesa en défens de las ribas e l'abeverada ;
- Euskal Herriko Laborantza Ganbara / BLE / Qu'isòla d'Agricultura de Pirenèus Atlantics : conselhs agronomics e plantacions de sègas.
Qu'Existeish de las ajudas entà finançar lo men projècte ?
Dab lo dispositiu ErrekAgri, la Comunautat País Basco que finança projèctes de preservacion deus cors d'aiga dinc a 10 000 € d'investiments.
Descobrir lo dispositiu ErrekAgri
De las ajudas que son egaument disponiblas pontuaument dens l'encastre d'aperets a projèctes au près de la Region Navèra Aquitània o de França Agrimer.